වෙසෙස් බූන්දි
උපේක්ෂාව සමග යහන්ගත වීම
බූන්දි, 18:47:36
උපේක්ෂා සහගත වීම යම් ගැටලුවක් දෙස නිවැරදිව බැලීමට සුදුසුම චින්තන ක්‍රියාවලියක්. අන්තගාමී නොවී යමක් පිළිබඳ නිරීක්ෂණය කිරීමට ඉන් මග පාදා ගන්න පුලුවන්. එහෙත් හඳුනාගත් ගැටලු දෙස උපේක්ෂා සහගත වීම එය තවත් තීව්‍ර කරන්නක් මිස යහපත් දෙයක් නොවෙයි. නූතන ලංකාවේ පිරිහෙන සාරධර්ම හා දේශපාලනය ගැන කතාබහේ දී නිර්ලජ්ජිත, කුහක උපේක්ෂා සහගත ජනතාව මේ සෑම සමාජ අසාධාරණයකට ම වගකිව යුත්තේ එනිසයි.
උපේක්ෂාව බුදු දහමේ ඉතා ඉහළින් අගයන්නක්. එහෙත් සමාජ අසාධාරණකම්, දූෂණය ආදී කප්පරක් නොහොබිනාකම් කරන නූතන ලංකා සමාජයෙහි ඒ සියල්ල දැක දැකත් උපේක්ෂාව භජනය කිරීම, මොනතරම් කරුමයක් ද? අඩුම තරමේ සාහිත්‍ය නිර්මාණකරණයෙහි යෙදෙන්නෝ හරි මේ ගැන නොතකා සිටීම ජාතියේ අභාග්‍ය විනා වෙන කුමක්ද? වන්දිභට්ටකම් කොට, රජතුමා ඉදිරියේ හෝ මැති අමැතිවරු ඉදිරියේ හෝ පොත් එළි දක්වනවට වඩා කොපමණ වැදගත් දේ ලේඛකයෙකුට කල හැකිද? බහුතරයකගේ මේ නිද්‍රාශීලී උපේක්ෂාව කීද්දීමට ලේඛකයන්ට කුමක් කළ හැකිද? හුදු කිති කැවීමක් හෝ පා පහරක් හෝ දී ජනතාව අවදියෙන් තැබීම අප කාගේත් හෙට දින යහපත සඳහා අවැසිමය.
1975 දී පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශනයක් කරන මහාචාර්ය පී. බී. මීගස්කුඹුර කරන ප්‍රකාශය අදට දක්වන අදාලත්වය පුදුම එලවන සුලු එකක්. ලේඛක උපේක්ෂාව නිර්ලජ්ජිත එකක් වන අයුරු ඔහු දක්වන්නේ මෙහෙමයි.
"අද ලංකා සමාජය පරිහානිය කරා යන වේගය බලන විට ආර්ථීක හා දේශපාලන විසඳුම් මෙන්ම සාහිත්‍යය වැනි කලාවලින් ද කිසියම් කාර්යයක් ඉටුවිය යුතුය. මිනිසා ගැනත්, ජීවිතය ගැනත්, විශ්වය ගැනත් අද අප ලබා තිබෙන දැනුම් සම්භාරය කෙතරම් වුවත් අප ජීවත් වන්නේ ඇබ්බැහිකමින් ලැබූ ගතිගුණ ඥාන සම්භාරයට අනුව සකස් කර ගනිමින් නොවේ. මිනිසුන් දෙස මිනිසුන් ලෙස බලන්නෝ විරලය. ජාතිභේද, ආගම්භේද, කුලභේද, දේශපාලනභේද, ප්‍රදේශභේද, පන්තිභේද, ඇතිනැතිභේද ආදිය නිසා විභින්නව ගිය සමාජයක බිහිවන පුද්ගලයෙකුගේ නියම හරය හෙවීමට ඔවුන්ගේ පියවි තත්වය වසා සිටින කඩතුරා සියල්ල ඉවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍යය. මුළු මහත් සමාජයම ආත්ම වංචනිකයන්ගේ තත්වයට ඇදහෙළන තත්වයට පුද්ගලයන් පිළිබඳ විවරණය කොට, ඔවුන් නග්න කොට සමාජයේ අවබෝධය සඳහා ඉදිරිපත් කිරීම වර්තමාන ලේඛකයන් සතු වැදගත් වගකීමකි. ඒ ගැන උපේක්ෂා සහගත වීම අපේ ජාතික අභිවෘද්ධියට හානියකි." (මීගස්කුඹුර,1975:54)
මේ කරුණු එක එකක් වෙන වෙනම කතා කළ යුතු ඒවා. සාමාන්‍යයෙන් මානවයා ඇබ්බැහි වී ඇති ප්‍රකෘති, ප්‍රාථමික තත්වයන් ශිෂ්ට වීම තුළින් මග හරවා ගෙන ඇතත් එන්න එන්නම ඒවා ගිලිහී යාම ඛේදවාචකයක්. යුද්ධය, කෲරත්වය, හිංසනය, අනෙකා හා අනෙකාගේ සංස්කෘතිය නොඉවසීම ආදී දහසකුත් දුර්ගුණ අපේ කරගනිමින් සිටින කාලයක් තුළයි අපි ඉන්නෙ. ඒ අතර මිත්‍යාදෘෂ්ටික දහසකුත් දේ හා යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ගුරුකම් ප්‍රබලව ඉස්මතුව කෝටියක් දෙවියන්ට අපේ දෛව බාර දී ඉතුරුවා කරුමයට බාර දී සිටීම එක අතකට පුදුම වීමට කරුණක් නොවෙයි.
මෙවන් පසුබිමක ලේඛකයෙකුට කළ හැකි දෙයක් නම් ස්වනිර්මාණ මගින් විවිධ ආන්තික දෘෂ්ටිවාද නමැති කඩතුරා ඉවත් කිරීමට යත්න දැරීමයි. නියම මානව දයාවෙන් යුත් ලේඛකයන් කල යුත්තේ නොබියව ඊට ඉදිරිපත් වීමයි. ඒ වෙනුවට සිදුවන්නේ රාජ මැති අමැති ප්‍රශස්ති ගැයීම පමණක් වීම ලාංකිකයන්ගේ පූරුවේ කරුමයක් පලදීමකැයි සිතා නිහඬ වීමට තරම් පහත් මානසිකත්වයක් නැති කිහිප දෙනෙක් හෝ සිටීම එක අතකට සතුටක්. ඒත් ඒ සතුටවත් අපේ ඊළඟ පරම්පරාවට ලැබේ යැයි සිතන්නට බැහැ. කණගාටුව ඒකයි.
සාහිත්‍යකාරයාගේ වගකීම නම් මේ දුර්ගුණ, අවනීතිය පසුපස ඇති දේ නග්න කිරීම. එසේ නග්න කිරීමට නම් මුදල් හෝ කීර්ති ප්‍රසංසා පිළිබඳ ඇති දැඩි කැමැත්ත ඉවත් කළ යුතු වෙනවා. එතකොට ඔහු තාපසයෙකු, ආජීවකයෙකු වගෙයි. ඔහුට ඇත්තෙ තරහක් නොව දුක් විඳින්නන් කෙරෙහි වූ අනූපම ප්‍රේමයක්. ඒ ප්‍රේමයේ සුවඳ සිය ප්‍රබන්ධ හා කතිකාවත් මගින් සමාජගත කිරීම ලේඛකයෙකුගේ වගකීමක්.
ඒ සියල්ල පසෙකලා උපේක්ෂාව භජනය කිරීම ඒ අය ගැනත් සන්තාතපයක් හා කණගාටුවක් පමණක් ඉතිරි කර ගෙන ආයෙත් ඔවුන්ව කීද්දීමට, කිතිකවා ප්‍රබෝධමත් කිරීමට අපට සිදු වෙයි. නැති නම් පයින් ඇන හෝ අවදි කරවා ගන්න අවශ්‍ය වෙනවා.
කොටහේනේ ප්‍රඥාකීර්ති හිමියන් 1940 දී ලියූ 'සාහිත්‍ය හා සමාජය' කෘතියේ හතරවන පරිච්ඡේදය නූතන ලංකාවේ සාහිත්‍යකරුවන්ට ඇන්න පා පහරක්. ඒත් ඒ ගැන නොකියවා ඇති අය බහුලව ඇතැයි සිතන හෙයින් එයින් කොටසක් මෙහි අන්තර්ගත කරනවා.
"මානවතාව අද සාහිත්‍යයෙහි විෂයය වේ. මුළු මනුෂ්‍ය ජීවනයම නිඛිල ජන සමාජයම මෙකල සාහිත්‍යයට ගෝචරය. පෙර මෙන් අද සාහිත්යිකයා රජසභාවට හෝ පණ්ඩිතසභාවට සීමා වී නැත. හේ අද සාමාජිකයෙකි. පොදු මිනිසෙකි. පෙර විසූ ඇතැම් කවීන් මෙන් ව්‍යක්තිවාදය- ස්වකීය පෞද්ගලික හැඟීම්- නිසා මනෝරාජ්‍යයෙහි සැරිසැරීම ඔහුගේ කාර්යය නොවේ. ජීවිත සංග්‍රාමයෙහි ඔහු විසිනුදු කළ හැකි විශාල සේවයක් තිබේ. එය වෙන කිසිවකු විසිනුත් පිරිමැසිය නොහැකිය. මෙසේ ගම්වර ලැබීමට විරුදු කී කාලය ගෙවී තිබියදීත් මෙකල ඇතැම් සිංහල කව් තනනුවෝ මැති ඇමති උපදේශක පදවි ලැබීමට වෙහෙසෙන පුද්ගලයන්ට වන්දිභට්ටයන් වීම ගරු කොට තකත්. ප්‍රභූන් ඉදිරියෙහි යාචකයන් වන තරමට හීනදීන වූ අත්ම ගෞරවය බලවතුන්ගේ පාවඩ බවට පමුණුවන්නා වූ ලේඛකයෙක් ස්තුති පත්‍ර වැනි නිෂ්ප්‍රයෝජන දේ ලිවීමට මුත් ජනසමාජය පුබුදුවාලන පොත් පත් තැනීමට කෙසේ සමර්ථවේද? තමා ගැනම සිතන්නාවූ කවියා ලේඛකයා කලාකාරයා නිසා සමජායට එදා මෙන්ම අදත් සිදු වූ ද සිදුවන්නාවූ ද අනර්ථය විශාලය..."
(ප්‍රඥාකීර්ති,1940:24-25)
තවදුරටත් අදහස් දක්වන උන්වහන්සේ නූතන ලාංකික ලේඛයා කෙසේ හැසිරියි යුතු දැයි විස්තර කරයි.
"අද ලෝක තත්වය අනුව ලංකාව මුළු ආසියාවේ සහයෝගය පැතිය යුතුය. යුරෝපයෙහි සම්බන්ධය ද අපේක්ෂා කළ යුතුය. මුළු ලොවම මේ යාන්ත්‍රික යුගයෙහි පටුවේ. කෙතරම් වාදභේද කලකෝලාහල ඇතත් විද්‍යාවන් පහළ වීම නිසා ලොව එකිනෙකට සම්බන්ධ වේ. එබැවින් විශේෂයෙන් මුළු ආසියාවේම වන පරිවර්තන ලංකාව කෙරෙහි බලපවත්නා බව ලේඛකයාට අවබෝධ විය යුතුය. ඉන්දියාව හා ලංකාව අතර සාකච්ඡා අද කෙබඳු තත්වයක පැවතුණත් එය යුහුසුළුව එක්සත්ව විමසා ගතයුතු අවස්ථාව නුදුරුය. මේ සඳහා කවීන් ලේඛකයන් විසින් විශාල සේවයක් කළ හැකිය. එසේ තිබියදීත් වර්ගභේද, ජාතිභේද, පළාත් භේද, තර කිරීමට මේ කුඩා රට තුළම අසමගිකම් වැඩි කිරීමට අනුබල දෙන කවීන්, උගතුන්, ලේඛකයන් කරන්නේ මහත් අනර්ථයකි. සාහිත්‍ය වැනි සාර්වජනීන විෂයයක් මෙබඳු සුළු භේදවලට ලක් කර ගැනීම බොහෝ ක්ෂුද්‍ර පණ්ඩිතයන්ගේ සිරිත වුවත් ශ්‍රේෂ්ඨ ලේඛකයන් අනාගතය ගැන සලකා බලා දූරදර්ශීව ක්‍රියා කිරීම අත්‍යාවශ්‍යය." (ප්‍රඥාකීර්ති,1940:32)
උන්වහන්සේ දක්වන ආකාරයට ම අනාගතය දෙස බලා වර්තමානයේ හැසිරීම් වෙනස් කර ගන්න එක අපේ වගකීම. අතීතකාමීත්වයෙන් මිදී පැරැන්නන් කල කී දේ මත නොනැග, ඒ මත ලැග වමාරමින් තව දුරටත් සිටිය නොහැකි බව වටහා ගත යුතු වෙයි. අජිත් තිලකසේන දක්වන පහත අදහස ලංකාවේ ජනතාවත්, ඒ අතර ඔවුන්ගේ මනස පුබුදුවන ලේඛකයනුත් කෙසේ සිය වගකීම ඉටු කල යුතුදැයි පෙන්වා දෙනවා.
"අපි අවතීර්න වෙලා ඉන්නේ 21 සියවසට උනත් අවිද්‍යාත්මක මත පතල කිරීමත් විද්‍යාව ගැරහීමත් අද මෙහි අඛන්ඩව සිද්ධ කෙරෙනවා. 2004 සුනාමි ඛේදවාචකයෙන් පස්සේ අපේ ඇත්තෝ එයට අවිද්‍යාත්මක අර්ථකථන සපයමින්, නුසුදුස්සන් සමග මාධ්‍ය සාකච්ඡා පවත්වමින් සිටිද්දි රජයද ක්ශනිකව යොමු උනේ අභිචාර වත් පිලිවෙත්. සර්වාගමික කටයුතු ආදියට මිස විපත අවම කරන්න ගත යුතු නූතන තාක්ශනික පියවරවල් වෙත නෙමේ. ජනතාව ද හැම විටම මුලාවෙ වැටෙන්න සූදානමින් සිටින අතර පවතින රජයට ආවඩන්නන්ට, මිථ්‍යා විශ්වාස වපුරන්නන්ට. චිරන්තන දෘෂ්ටියේ ගල් වී සිටින්නන්ට සහ බොරුකාරයින්ට කවදාවත් නොතිබුන තැනක් අද මේ සමාජය තුල තියෙනවා."
(තිලකසේන, අජිත් 1987: සංස්කෘතික කාන්තාරයක් කරා. :72)
මෙම ලිපිය අවසන් කිරීමට මා තෝරා ගන්නේ මර්තා නස්බෝම් සිය කෘතියක් වූ "කලාව කුමටද?" අවසාන කරන පහත ඡේදයයි. එය අපට කලාකරුවාගේ උපේක්ෂාව තවදුරටත් ලංකා සමාජයෙහි ප්‍රගමනය වලක්වාලන්නේ කෙසේදැයි සිතීමට මග පාදයි.
"මා විශ්වාස කරන හැටියට ශිෂ්ටචාර අතර නියම ගැටුම යනු මසුරුකම හා ස්වයංරූප රාගය යන දෙක ගෞරවය හා ආදරය සමග ගැටෙමින් ඒකපුද්ගල ආත්මය තුළම සිදුවන ගැටුමක් නම් සියලු නූතන සමාජ වේගයෙන් එම සටනින් පරාජය වෙමින් සිටියි. ඊට හේතුව හිංසනය අවමානුෂිකකරණය වෙත මගපාදන බලවේග මිස සමානත්වයේ සහ ගෞරවයේ සංස්කෘතියක් පෝෂණය කිරීමට එම සමාජ අසමත්වීමයි. අප මානවශාස්ත්‍ර විෂයයන් හා කලාවන්හි තීරණාත්මක වැදගත්කම අවධාරණය නොකරන්නේ නම් ඒවා වියැකී යනු ඇත. ඒවා ලාභ නූපදන බැවිනි. ඒවා කරන්නේ ලාභ ඉපයීමට වඩා වටිනා දෙයක් වන අපගේ ලෝකය ජීවත්වීමට තරම් වන ලෝකයක් කිරීම, අනෙක් මනුෂ්‍යයන් තමන්ගේම වූ සිතිවිලි හා හැඟීම් ඇත්තාවූද, ගෞරවය හා සහවේදනය ලැබිය යුතු වූද සම්පූර්ණ මනුෂ්‍යයන් සේ දකින්නට හැකි මනුෂ්‍යයන් නිර්මාණය කිරීම සහ සහනුකම්පික හා තර්ක ශක්තියෙන් යුතු විවාදය ඇති කිරීම වෙනුවෙන් භීතිය හා සැකය පළවා හරින ජාතීන් හා රටවල් නිර්මාණය කිරීම යන කාර්යන්ය."
(නස්බෝම්, 2013)
දැන් අපට තේරුම් ගන්න වෙනවා 'කලාව කුමටදැයි' යන ප්‍රශ්නය වෙනුවට එයින් කළ හැකි දේ කුමක්දැයි වටහා ගැනීම වැදගත් බව. එසේ නොකොට කල් මැරීම, සම්මාන පසුපස දුවගොස් නොලැබුන තැන අනික් හැමෝටම බැණ වැදීම වෙනුවට දහසකුත් දේ මේ දුක් විඳින්නවුන් වෙනුවෙන් කිරීමට අපට පුලුවන්. හෙට දින අපේ දරුවන්ගේ ලෝකය රැක දීමට නම් මේ යුතුකමෙන් මග හැරීම නොකළ යුත්තක්. මානව දයාවෙන් යුතු පරපුරක් සෑදීම වෙනුවෙන් හැකි හැම තත්පරයක්ම කැප කිරීම අපගේ පරම අධිෂ්ඨානය කර ගනිමු.
ඇසුරු කළ තැන්-
තිලකසේන, අජිත් (1987) සංස්කෘතික කාන්තාරයක් කරා. (2007- දෙ. මු.) කොළඹ: එස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ.
නස්බෝම්, මාර්තා(2013) කලාව කුමටද?. පරි. ලියනගේ අමරකීර්ති. කොළඹ: ෆාස්ට් පබ්ලිකේෂන්.
ප්‍රඥාකීර්ති, කොටහේනේ(1940) සාහිත්‍ය හා සමාජය. (2000සි. මු.) කැළණිය: විද්‍යාලංකාර මුද්‍රණාලය.
මීගස්කුඹුර, පී. බී. (1975)"පැරණි සාහිත්‍යයෙන් නූතන ලේඛනයට ගත හැකි ආභාසය." සම්මන්ත්‍රණ ලිපි-1(1975) (සංස්) මැද්දේගම, යූ. පී., සිංහල අංශය: පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය. 40-54).
උපේක්ෂාව බුදු දහමේ ඉතා ඉහළින් අගයන්නක්. එහෙත් සමාජ අසාධාරණකම්, දූෂණය ආදී කප්පරක් නොහොබිනාකම් කරන නූතන ලංකා සමාජයෙහි ඒ සියල්ල දැක දැකත් උපේක්ෂාව භජනය කිරීම, මොනතරම් කරුමයක් ද? අඩුම තරමේ සාහිත්‍ය නිර්මාණකරණයෙහි යෙදෙන්නෝ හරි මේ ගැන නොතකා සිටීම ජාතියේ අභාග්‍ය විනා වෙන කුමක්ද? වන්දිභට්ටකම් කොට, රජතුමා ඉදිරියේ හෝ මැති අමැතිවරු ඉදිරියේ හෝ පොත් එළි දක්වනවට වඩා කොපමණ වැදගත් දේ ලේඛකයෙකුට කල හැකිද? බහුතරයකගේ මේ නිද්‍රාශීලී උපේක්ෂාව කීද්දීමට ලේඛකයන්ට කුමක් කළ හැකිද? හුදු කිති කැවීමක් හෝ පා පහරක් හෝ දී ජනතාව අවදියෙන් තැබීම අප කාගේත් හෙට දින යහපත සඳහා අවැසිමය.
1975 දී පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශනයක් කරන මහාචාර්ය පී. බී. මීගස්කුඹුර කරන ප්‍රකාශය අදට දක්වන අදාලත්වය පුදුම එලවන සුලු එකක්. ලේඛක උපේක්ෂාව නිර්ලජ්ජිත එකක් වන අයුරු ඔහු දක්වන්නේ මෙහෙමයි.
"අද ලංකා සමාජය පරිහානිය කරා යන වේගය බලන විට ආර්ථීක හා දේශපාලන විසඳුම් මෙන්ම සාහිත්‍යය වැනි කලාවලින් ද කිසියම් කාර්යයක් ඉටුවිය යුතුය. මිනිසා ගැනත්, ජීවිතය ගැනත්, විශ්වය ගැනත් අද අප ලබා තිබෙන දැනුම් සම්භාරය කෙතරම් වුවත් අප ජීවත් වන්නේ ඇබ්බැහිකමින් ලැබූ ගතිගුණ ඥාන සම්භාරයට අනුව සකස් කර ගනිමින් නොවේ. මිනිසුන් දෙස මිනිසුන් ලෙස බලන්නෝ විරලය. ජාතිභේද, ආගම්භේද, කුලභේද, දේශපාලනභේද, ප්‍රදේශභේද, පන්තිභේද, ඇතිනැතිභේද ආදිය නිසා විභින්නව ගිය සමාජයක බිහිවන පුද්ගලයෙකුගේ නියම හරය හෙවීමට ඔවුන්ගේ පියවි තත්වය වසා සිටින කඩතුරා සියල්ල ඉවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍යය. මුළු මහත් සමාජයම ආත්ම වංචනිකයන්ගේ තත්වයට ඇදහෙළන තත්වයට පුද්ගලයන් පිළිබඳ විවරණය කොට, ඔවුන් නග්න කොට සමාජයේ අවබෝධය සඳහා ඉදිරිපත් කිරීම වර්තමාන ලේඛකයන් සතු වැදගත් වගකීමකි. ඒ ගැන උපේක්ෂා සහගත වීම අපේ ජාතික අභිවෘද්ධියට හානියකි." (මීගස්කුඹුර,1975:54)
මේ කරුණු එක එකක් වෙන වෙනම කතා කළ යුතු ඒවා. සාමාන්‍යයෙන් මානවයා ඇබ්බැහි වී ඇති ප්‍රකෘති, ප්‍රාථමික තත්වයන් ශිෂ්ට වීම තුළින් මග හරවා ගෙන ඇතත් එන්න එන්නම ඒවා ගිලිහී යාම ඛේදවාචකයක්. යුද්ධය, කෲරත්වය, හිංසනය, අනෙකා හා අනෙකාගේ සංස්කෘතිය නොඉවසීම ආදී දහසකුත් දුර්ගුණ අපේ කරගනිමින් සිටින කාලයක් තුළයි අපි ඉන්නෙ. ඒ අතර මිත්‍යාදෘෂ්ටික දහසකුත් දේ හා යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර ගුරුකම් ප්‍රබලව ඉස්මතුව කෝටියක් දෙවියන්ට අපේ දෛව බාර දී ඉතුරුවා කරුමයට බාර දී සිටීම එක අතකට පුදුම වීමට කරුණක් නොවෙයි.
මෙවන් පසුබිමක ලේඛකයෙකුට කළ හැකි දෙයක් නම් ස්වනිර්මාණ මගින් විවිධ ආන්තික දෘෂ්ටිවාද නමැති කඩතුරා ඉවත් කිරීමට යත්න දැරීමයි. නියම මානව දයාවෙන් යුත් ලේඛකයන් කල යුත්තේ නොබියව ඊට ඉදිරිපත් වීමයි. ඒ වෙනුවට සිදුවන්නේ රාජ මැති අමැති ප්‍රශස්ති ගැයීම පමණක් වීම ලාංකිකයන්ගේ පූරුවේ කරුමයක් පලදීමකැයි සිතා නිහඬ වීමට තරම් පහත් මානසිකත්වයක් නැති කිහිප දෙනෙක් හෝ සිටීම එක අතකට සතුටක්. ඒත් ඒ සතුටවත් අපේ ඊළඟ පරම්පරාවට ලැබේ යැයි සිතන්නට බැහැ. කණගාටුව ඒකයි.
සාහිත්‍යකාරයාගේ වගකීම නම් මේ දුර්ගුණ, අවනීතිය පසුපස ඇති දේ නග්න කිරීම. එසේ නග්න කිරීමට නම් මුදල් හෝ කීර්ති ප්‍රසංසා පිළිබඳ ඇති දැඩි කැමැත්ත ඉවත් කළ යුතු වෙනවා. එතකොට ඔහු තාපසයෙකු, ආජීවකයෙකු වගෙයි. ඔහුට ඇත්තෙ තරහක් නොව දුක් විඳින්නන් කෙරෙහි වූ අනූපම ප්‍රේමයක්. ඒ ප්‍රේමයේ සුවඳ සිය ප්‍රබන්ධ හා කතිකාවත් මගින් සමාජගත කිරීම ලේඛකයෙකුගේ වගකීමක්.
ඒ සියල්ල පසෙකලා උපේක්ෂාව භජනය කිරීම ඒ අය ගැනත් සන්තාතපයක් හා කණගාටුවක් පමණක් ඉතිරි කර ගෙන ආයෙත් ඔවුන්ව කීද්දීමට, කිතිකවා ප්‍රබෝධමත් කිරීමට අපට සිදු වෙයි. නැති නම් පයින් ඇන හෝ අවදි කරවා ගන්න අවශ්‍ය වෙනවා.
කොටහේනේ ප්‍රඥාකීර්ති හිමියන් 1940 දී ලියූ 'සාහිත්‍ය හා සමාජය' කෘතියේ හතරවන පරිච්ඡේදය නූතන ලංකාවේ සාහිත්‍යකරුවන්ට ඇන්න පා පහරක්. ඒත් ඒ ගැන නොකියවා ඇති අය බහුලව ඇතැයි සිතන හෙයින් එයින් කොටසක් මෙහි අන්තර්ගත කරනවා.
"මානවතාව අද සාහිත්‍යයෙහි විෂයය වේ. මුළු මනුෂ්‍ය ජීවනයම නිඛිල ජන සමාජයම මෙකල සාහිත්‍යයට ගෝචරය. පෙර මෙන් අද සාහිත්යිකයා රජසභාවට හෝ පණ්ඩිතසභාවට සීමා වී නැත. හේ අද සාමාජිකයෙකි. පොදු මිනිසෙකි. පෙර විසූ ඇතැම් කවීන් මෙන් ව්‍යක්තිවාදය- ස්වකීය පෞද්ගලික හැඟීම්- නිසා මනෝරාජ්‍යයෙහි සැරිසැරීම ඔහුගේ කාර්යය නොවේ. ජීවිත සංග්‍රාමයෙහි ඔහු විසිනුදු කළ හැකි විශාල සේවයක් තිබේ. එය වෙන කිසිවකු විසිනුත් පිරිමැසිය නොහැකිය. මෙසේ ගම්වර ලැබීමට විරුදු කී කාලය ගෙවී තිබියදීත් මෙකල ඇතැම් සිංහල කව් තනනුවෝ මැති ඇමති උපදේශක පදවි ලැබීමට වෙහෙසෙන පුද්ගලයන්ට වන්දිභට්ටයන් වීම ගරු කොට තකත්. ප්‍රභූන් ඉදිරියෙහි යාචකයන් වන තරමට හීනදීන වූ අත්ම ගෞරවය බලවතුන්ගේ පාවඩ බවට පමුණුවන්නා වූ ලේඛකයෙක් ස්තුති පත්‍ර වැනි නිෂ්ප්‍රයෝජන දේ ලිවීමට මුත් ජනසමාජය පුබුදුවාලන පොත් පත් තැනීමට කෙසේ සමර්ථවේද? තමා ගැනම සිතන්නාවූ කවියා ලේඛකයා කලාකාරයා නිසා සමජායට එදා මෙන්ම අදත් සිදු වූ ද සිදුවන්නාවූ ද අනර්ථය විශාලය..."
(ප්‍රඥාකීර්ති,1940:24-25)
තවදුරටත් අදහස් දක්වන උන්වහන්සේ නූතන ලාංකික ලේඛයා කෙසේ හැසිරියි යුතු දැයි විස්තර කරයි.
"අද ලෝක තත්වය අනුව ලංකාව මුළු ආසියාවේ සහයෝගය පැතිය යුතුය. යුරෝපයෙහි සම්බන්ධය ද අපේක්ෂා කළ යුතුය. මුළු ලොවම මේ යාන්ත්‍රික යුගයෙහි පටුවේ. කෙතරම් වාදභේද කලකෝලාහල ඇතත් විද්‍යාවන් පහළ වීම නිසා ලොව එකිනෙකට සම්බන්ධ වේ. එබැවින් විශේෂයෙන් මුළු ආසියාවේම වන පරිවර්තන ලංකාව කෙරෙහි බලපවත්නා බව ලේඛකයාට අවබෝධ විය යුතුය. ඉන්දියාව හා ලංකාව අතර සාකච්ඡා අද කෙබඳු තත්වයක පැවතුණත් එය යුහුසුළුව එක්සත්ව විමසා ගතයුතු අවස්ථාව නුදුරුය. මේ සඳහා කවීන් ලේඛකයන් විසින් විශාල සේවයක් කළ හැකිය. එසේ තිබියදීත් වර්ගභේද, ජාතිභේද, පළාත් භේද, තර කිරීමට මේ කුඩා රට තුළම අසමගිකම් වැඩි කිරීමට අනුබල දෙන කවීන්, උගතුන්, ලේඛකයන් කරන්නේ මහත් අනර්ථයකි. සාහිත්‍ය වැනි සාර්වජනීන විෂයයක් මෙබඳු සුළු භේදවලට ලක් කර ගැනීම බොහෝ ක්ෂුද්‍ර පණ්ඩිතයන්ගේ සිරිත වුවත් ශ්‍රේෂ්ඨ ලේඛකයන් අනාගතය ගැන සලකා බලා දූරදර්ශීව ක්‍රියා කිරීම අත්‍යාවශ්‍යය." (ප්‍රඥාකීර්ති,1940:32)
උන්වහන්සේ දක්වන ආකාරයට ම අනාගතය දෙස බලා වර්තමානයේ හැසිරීම් වෙනස් කර ගන්න එක අපේ වගකීම. අතීතකාමීත්වයෙන් මිදී පැරැන්නන් කල කී දේ මත නොනැග, ඒ මත ලැග වමාරමින් තව දුරටත් සිටිය නොහැකි බව වටහා ගත යුතු වෙයි. අජිත් තිලකසේන දක්වන පහත අදහස ලංකාවේ ජනතාවත්, ඒ අතර ඔවුන්ගේ මනස පුබුදුවන ලේඛකයනුත් කෙසේ සිය වගකීම ඉටු කල යුතුදැයි පෙන්වා දෙනවා.
"අපි අවතීර්න වෙලා ඉන්නේ 21 සියවසට උනත් අවිද්‍යාත්මක මත පතල කිරීමත් විද්‍යාව ගැරහීමත් අද මෙහි අඛන්ඩව සිද්ධ කෙරෙනවා. 2004 සුනාමි ඛේදවාචකයෙන් පස්සේ අපේ ඇත්තෝ එයට අවිද්‍යාත්මක අර්ථකථන සපයමින්, නුසුදුස්සන් සමග මාධ්‍ය සාකච්ඡා පවත්වමින් සිටිද්දි රජයද ක්ශනිකව යොමු උනේ අභිචාර වත් පිලිවෙත්. සර්වාගමික කටයුතු ආදියට මිස විපත අවම කරන්න ගත යුතු නූතන තාක්ශනික පියවරවල් වෙත නෙමේ. ජනතාව ද හැම විටම මුලාවෙ වැටෙන්න සූදානමින් සිටින අතර පවතින රජයට ආවඩන්නන්ට, මිථ්‍යා විශ්වාස වපුරන්නන්ට. චිරන්තන දෘෂ්ටියේ ගල් වී සිටින්නන්ට සහ බොරුකාරයින්ට කවදාවත් නොතිබුන තැනක් අද මේ සමාජය තුල තියෙනවා."
(තිලකසේන, අජිත් 1987: සංස්කෘතික කාන්තාරයක් කරා. :72)
මෙම ලිපිය අවසන් කිරීමට මා තෝරා ගන්නේ මර්තා නස්බෝම් සිය කෘතියක් වූ "කලාව කුමටද?" අවසාන කරන පහත ඡේදයයි. එය අපට කලාකරුවාගේ උපේක්ෂාව තවදුරටත් ලංකා සමාජයෙහි ප්‍රගමනය වලක්වාලන්නේ කෙසේදැයි සිතීමට මග පාදයි.
"මා විශ්වාස කරන හැටියට ශිෂ්ටචාර අතර නියම ගැටුම යනු මසුරුකම හා ස්වයංරූප රාගය යන දෙක ගෞරවය හා ආදරය සමග ගැටෙමින් ඒකපුද්ගල ආත්මය තුළම සිදුවන ගැටුමක් නම් සියලු නූතන සමාජ වේගයෙන් එම සටනින් පරාජය වෙමින් සිටියි. ඊට හේතුව හිංසනය අවමානුෂිකකරණය වෙත මගපාදන බලවේග මිස සමානත්වයේ සහ ගෞරවයේ සංස්කෘතියක් පෝෂණය කිරීමට එම සමාජ අසමත්වීමයි. අප මානවශාස්ත්‍ර විෂයයන් හා කලාවන්හි තීරණාත්මක වැදගත්කම අවධාරණය නොකරන්නේ නම් ඒවා වියැකී යනු ඇත. ඒවා ලාභ නූපදන බැවිනි. ඒවා කරන්නේ ලාභ ඉපයීමට වඩා වටිනා දෙයක් වන අපගේ ලෝකය ජීවත්වීමට තරම් වන ලෝකයක් කිරීම, අනෙක් මනුෂ්‍යයන් තමන්ගේම වූ සිතිවිලි හා හැඟීම් ඇත්තාවූද, ගෞරවය හා සහවේදනය ලැබිය යුතු වූද සම්පූර්ණ මනුෂ්‍යයන් සේ දකින්නට හැකි මනුෂ්‍යයන් නිර්මාණය කිරීම සහ සහනුකම්පික හා තර්ක ශක්තියෙන් යුතු විවාදය ඇති කිරීම වෙනුවෙන් භීතිය හා සැකය පළවා හරින ජාතීන් හා රටවල් නිර්මාණය කිරීම යන කාර්යන්ය."
(නස්බෝම්, 2013)
දැන් අපට තේරුම් ගන්න වෙනවා 'කලාව කුමටදැයි' යන ප්‍රශ්නය වෙනුවට එයින් කළ හැකි දේ කුමක්දැයි වටහා ගැනීම වැදගත් බව. එසේ නොකොට කල් මැරීම, සම්මාන පසුපස දුවගොස් නොලැබුන තැන අනික් හැමෝටම බැණ වැදීම වෙනුවට දහසකුත් දේ මේ දුක් විඳින්නවුන් වෙනුවෙන් කිරීමට අපට පුලුවන්. හෙට දින අපේ දරුවන්ගේ ලෝකය රැක දීමට නම් මේ යුතුකමෙන් මග හැරීම නොකළ යුත්තක්. මානව දයාවෙන් යුතු පරපුරක් සෑදීම වෙනුවෙන් හැකි හැම තත්පරයක්ම කැප කිරීම අපගේ පරම අධිෂ්ඨානය කර ගනිමු.
ඇසුරු කළ තැන්-
තිලකසේන, අජිත් (1987) සංස්කෘතික කාන්තාරයක් කරා. (2007- දෙ. මු.) කොළඹ: එස්. ගොඩගේ සහ සහෝදරයෝ.
නස්බෝම්, මාර්තා(2013) කලාව කුමටද?. පරි. ලියනගේ අමරකීර්ති. කොළඹ: ෆාස්ට් පබ්ලිකේෂන්.
ප්‍රඥාකීර්ති, කොටහේනේ(1940) සාහිත්‍ය හා සමාජය. (2000සි. මු.) කැළණිය: විද්‍යාලංකාර මුද්‍රණාලය.
මීගස්කුඹුර, පී. බී. (1975)"පැරණි සාහිත්‍යයෙන් නූතන ලේඛනයට ගත හැකි ආභාසය." සම්මන්ත්‍රණ ලිපි-1(1975) (සංස්) මැද්දේගම, යූ. පී., සිංහල අංශය: පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලය. 40-54).
මේ වියමන ඔබේ මූණු පොතට එක් කරන්න-
Tags- Duty of the Writers, Martha Nnussbaum, Ajith Thilakasena, Liyanage Amarakeerthi, P.B. Meegaskumbura. Kotahene Pannakeerthi, Sri Lankan Writers
Currents
වෙසෙස් බූන්දි
අදහස් බූන්දි
කතා-බස් කරන්ට්ස්
රත්තරං ටික
කෙටියෙන්
ඔමරි කරන්ට්ස්
ඔත්තු කරන්ට්ස්
කට කොකියනවට
පැන බූන්දි
Viva Che
BoondiLets
Raha
Cine බූන්දි
රංග බූන්දි
සිත්තර බූන්දි
රහ කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
රහ ඔත්තු
රහ වීඩියෝ
චිත්‍රකතා
BoondiLets
Sookiri
වෙසෙස් බූන්දි
කතන්දර බූන්දි
පොත් බූන්දි
සූකිරි කතා-බස්
අදහස් බූන්දි
රත්තරං ටික
සූකිරි ඔත්තු
රන් රෝස
BoondiLets
Plus
ප්‍රතිචාර
අඩවි දත්ත
Facebook Page
Boondi Google+
Boondi RSS
සමන් පෙරමුණගෙන් තවත් වියමන්
පොත්
හකාවතී- කියවල අඬන්නද? හිනාවෙන්නද?
පොත්
රං'කුඹල්' හදවත් ගැන කියන 'කුරුලු හදවත'
පොත්
අරගලය සහ ආදරය අතර | ප්‍රමෝද්‍යා ආනන්තගේ "පලායන්නා"
පොත්
අමර කවි
කරන්ට්ස්
“නිරුවත් දෙවිවරු” | “NAKED GODS”
තවත් වෙසෙස් බූන්දි
ඇනා කැරනිනා සහ ඇනා ස්ටෙපානොව්නා
පාවුලෝ කොයියෝ හෙවත් පිස්සෙකු ගේ කතාව
සුන්දර කළු කෙල්ල- රූපී කෞවුර්ගේ අතිශය සුන්දර ආත්මය!
අරාබි සාහිත්‍යයේ ඛලීල් සලකුණ
තෝල්ස්තෝයි අදට වලංගු ද?
BoondiLets
දාර්ශනිකයා සහ මී පැටවු
ආචාර්ය ඊ. ඩබ්ලිව්. අදිකාරම් මහත්මෝ පුදුම මොළොක් සිතක් ඇති කුළුණු බර කෙනෙකි. දවසෙක ඒ මහතාණන් ගේ නිවසට මම ගියෙමි. තමන්ගේ කාරය එහි ම තිබියදී කොහේ... [More]
What's New | අලුතෙන්ම
කවි|
ආනන්ද
31-Secs
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) මාලා කරුවෙකු සේ මල් සොයා යන
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
සසර සැරි ගමනක ඉම
අතහැරීම ම නිවන කියන උතුමෙකු
අත නෑර අල්ල ගති ආනන්ද
මල,පැහැය,සුවඳ, ඈ... [More]
Cine|
අසන්ධිමිත්තා- වෘත්තයෙන් ආපස්සට
3-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) සාහිත්‍යය හෝ සිනමාපට තවදුරටත් සාම්ප්‍රදායික ආකෘතියම නොපතයි. රසවිඳින්නන්ව සාමාන්‍ය කතාවකින් නළවාදැමීමට නොහැකිය. තවදුරටත් ඔවුහුද හුරුපුරුදු නිර්මාණ ස්වභාවයම නොපතති. නිර්මාණකරුවකු... [More]
Cine|
රාමු තුළ යළි රාමු වුණු "දැකල පුරුදු කෙනෙක්"
6-Mins
(විකුම් ජිතේන්ද්‍ර) මේ යුගය ඡායාරූප හා කැමරා යුගයක් වන අතර වෘත්තීය හෝ අර්ධවෘත්තීය කැමරා භාවිත කරන ආධුනිකයා පවා අධි සුන්දරත්වයෙන් යුතු ඡායාරූප... [More]
අදහස්|
To Sir, With Love!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) To Sir With Love යනු මීට වසර 28 කට පමණ ඉහතදී කළු සුදු ටෙලිවිෂන් තිරයකින් මා බැලු චිත්‍රපටයකි. එය එතෙක්... [More]
වෙසෙස්|
මැදියම් රැයේ වාහනවලට අතවනන සුදු හැඳි ගැහැනිය
5-Mins
(තිලක් සේනාසිංහ ) අද මෙන් මහජනයා හෝ රථවාහන බහුල නොවූ මීට දශක හය හතකට පෙර ඇතැම් දිනවල මැදියම් රැය ආසන්නයේ දී කොළඹ බොරැල්ලේ... [More]
ඔත්තු|
හෙල්මලී ගුණතිලකගෙන් 'සහස් පියවර'
5-Secs
හෙල්මලී ගුණතිලක විසින් රචිත පළමු කෙටිකතා එකතුව වන 'සහස් පියවර' කෘතිය මුද්‍රණද්වාරයෙන් එළි දක්වා තිබේ.... [More]
පොත්|
ඉණෙන් හැලෙන කලිසමක් රදවා ගන්න තතනමින්...
2-Mins
(රෝහණ පොතුලියැද්ද) පුද්ගල නාමයක්, වාසගමක් දුටු කල්හි ඔහුගේ ජාතිය/ ආගම/ කුලය/ ලිංගය/ ග්‍රාමීය, නාගරිකබව සිතියම් ගත කිරීම සාමාන්‍ය පුරුද්දක්. නමුත් "ඩොමිනික් චන්ද්‍රසාලි"... [More]
කෙටියෙන්|
මොන එල්ලුං ගස් ද?
පොත්|
උමතු වාට්ටුවට අප්පචිචී ඇවිත්!
6-Mins
(කේ.ඩී. දර්ශන) 'උඹට එහෙම යන්න බැහැ උඹ ඉන්න ඕනෙ මම ළඟ. මගේ හෙවණැල්ලෙන් මිදෙන්න උඹට බැහැ.'
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
(-41 පිට)
'මම ගල් ගැහී අප්පච්චී දෙස බලාගෙන... [More]
රත්තරං ටික|
මෙන්න බත් කූරෙක්!
28-Secs
මත්සුවා බැෂෝ යනු කෘතහස්ත ජපන් කවියෙකි. බැෂෝගෙ කවිකාර කම දැක දිනක් ඔහුගේ ශිෂ්‍යයෙකු ද කවියක්... [More]
කවි|
ජානූ! පේ‍්‍රමයෙන් විතැන් විය හැකි දැයි මට කියන්න
24-Secs
(තුෂාරි ප්‍රියංගිකා) එකින් එක මතක අහුලමි
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
මංජුසාවකි හදවත මතක අහුරමි
සීත හිමයේ මිදුණු හිමකැටිති යට
ඔබට කවි ලියා සඟවමි
ජානූ!
පසුපස සෙවණැල්ල සේ ඇදෙමි... [More]
පොත්|
සෞන්දර්යය වෙනුවට කටු අතු- අපේ යුගයේ උරුමය!
13-Mins
(චූලානන්ද සමරනායක) කිවිඳියකගෙ කාව්‍ය ග‍්‍රන්ථයක් එළිදක්වන මොහොතක ඇගේ කවියට ප‍්‍රවේශ වෙන්න වඩාම සුදුසු මාවත මොකක්ද? මේක ටිකක් විසඳගන්න අමාරු ප‍්‍රශ්ණයක්. මොකද අද... [More]
ඔත්තු|
'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්'- දෙසැ. 01
11-Secs
මාලතී කල්පනා ඇම්බ්‍රෝස්ගේ 'නො පවතිනු වස් ප්‍රේමය ව පවතිමි' සහ 'පියා නො හැඹූ පියාපත්' කාව්‍ය... [More]
වෙසෙස්|
වාලම්පුරි- වාසනාව, විහිළුව සහ මිත්‍යාව
1-Mins
(තාරක වරාපිටිය) ලංකාවේ ඉහළ "අලෙවි වටිනාකමක්" ඇති, ‘අනුහස් ඇති’ ගුප්ත වස්තුවකි වාලම්පුරිය. මෙම ‘වටිනාකම’ තීරණය වන්නේ එහි ඇති ද්‍රව්‍යමය වටිනාකම හෝ වෙනත්... [More]
පොත්|
"මතක වන්නිය" හෙවත් උතුරේ ශේෂ පත්‍රය
3-Mins
(සුරෝෂන ඉරංග) කලා කෘතියකින් භාවමය කම්පනයක් ඇතිකළ හැකි නම් එයට කිසියම් සමාජ බලපෑමක් සිදුකළ හැකිය. එසේ කම්පනයත්, පශ්චාත්තාපයත් ජනිත කළ, දමිළ බසින්... [More]
අදහස්|
විද්‍යාවේ සියවසක පිම්ම!
2-Mins
(තාරක වරාපිටිය) පසුගිය සියවසේ මිනිස් ශිෂ්ඨාචාරය මුහුණපෑ ප්‍රධාන මාරක අභියෝග තුන වුයේ වසංගත, සාගත හා සංග්‍රාමයන්ය. ඒ සියවස තුල එසේ ඉන් මියැදුන... [More]
කරන්ට්ස්|
"අඟ"
19-Secs
(උපුල් සේනාධීරිගේ) අංඟ පුලාවකට නැති මිනිස්සු
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
තම හිස අත ගෑහ
අඟක්... ඔව් අඟක්
රයිනෝසිරසක හැඩගත් අඟක්
මොළයක් නැති සිරසක්
තෙතක් නැති හදවතක්... [More]
වෙසෙස්|
ඇනා කැරනිනා සහ ඇනා ස්ටෙපානොව්නා
7-Mins
(ඩිල්ෂානි චතුරිකා දාබරේ) ලියෝ තෝල්ස්තෝයි විරචිත ඇනා කැරනිනා නවකතාවේ ප්‍රධාන කථා නායිකාව වන ඇනා අර්කෙඩියෙව්නා කැරනිනා නමැති චරිතය ගොඩනැංවීම සඳහා තෝල්ස්තොයිට කාන්තාවන් කිහිප... [More]